Obszary związane z budownictwem do niedawna pozostawały w tyle za gwałtownym rozwojem pozostałych gałęzi przemysłu. Głównym powodem były powszechnie występujące problemy z dotrzymywaniem terminów, przekraczaniem budżetu i niską efektywnością, wynikające z błędów i strat na każdym etapie realizacji inwestycji.

W artykuły poruszymy następujące zagadnienia:

Potrzeba unowocześnienia branży budowlanej wiązała się z adaptowaniem metodzarządzania i planowania stosowanych dotychczas w produkcji masowej lub branży informatycznej. Jednym z kierunków zmian było wdrożenie zasad projektowania zintegrowanego, polegających na zwiększeniu zaangażowania jak największej liczby uczestników procesu inwestycyjnego na wczesnych jego etapach i wspólne uzgodnienie wszystkich niezbędnych zagadnień będących podstawą dalszych prac projektowych.

Skuteczna współpraca od samego początku wszystkich uczestników procesu inwestycyjnego wymaga zastosowania rozwiązań umożliwiających jednoczesne połączenie pozornie wykluczających się celów, takich jak: łatwość realizacji zamierzeń projektanta, szybkość reagowania na zmieniające się decyzje inwestora i możliwość skutecznego współdzielenia oraz wykorzystania zgromadzonych informacji w dalszych etapach projektowania.

Sposób pracy w programie ARCHICAD, polegający na wykorzystaniu wirtualnego modelu budynku i zaawansowanych narzędzi zgodnych z metodyką BIM, umożliwia jednoczesną realizację wszystkich tych oczekiwań.

Program skutecznie wspiera tworzenie cyfrowego modelu, w którym zawarte są wszystkie istotne zagadnienia budowlane. Zastosowanie obiektów odpowiadających rzeczywistym elementom budynku pozwala na skoncentrowanie się na procesie projektowania. Rozwiązania, takie jak priorytety materiałów budowlanych i struktury warstwowe przegród, umożliwiają tworzenie połączeń pomiędzy podstawowymi elementami budynku zgodnych z zasadami techniki budowlanej i zapewniających poprawność zestawień i przedmiarów. Zakres możliwości dostępnych narzędzi praktycznie wyklucza jakiekolwiek ograniczenia i zapewnia swobodę projektowania.

ARCHICAD umożliwia również tworzenie złożonych elementów, np. balustrad, schodów lub ścian kurtynowych, a zastosowanie hierarchicznej struktury i możliwość szczegółowej edycji komponentów pozwala na odwzorowanie rzeczywistych wariantów geometrycznych i parametrów wymaganych w tych elementach.

Stosowane w programie rozwiązania zapewniają wsparcie dla zagadnień takich jak: bryłowe analizy opłacalności zainwestowania, modelowanie terenu, wykorzystanie skanowania laserowego 3D jako informacji o stanie istniejącym oraz pełną wymianę z innymi programami do modelowania, np. Rhino.

Charakterystyczna dla BIM zasada pracy od ogółu do szczegółu wspierana jest w programie ARCHICAD przez różnorodne techniki modelowania i zarządzania informacjami. Od uproszczonego modelowania bryłowego na początkowych etapach projektowania, przez zastosowanie złożonych elementów budynku, bibliotek obiektów parametrycznych, aż po możliwości pełnej automatyzacji procesu modelowania. Integracja z narzędziami programowania parametrycznego umożliwia poszukiwanie i wariantowanie już na początkowych etapach projektowania. Automatyzacja modelowania pozwala również pomóc projektantowi w wielu żmudnych i czasochłonnych procesach lub wykorzystać różnorodne metody optymalizacji w dalszych etapach realizacji inwestycji.

Wszystkie informacje gromadzone na etapie przygotowania inwestycji i w trakcie projektowania są przechowywane w modelu BIM, a możliwość ich współdzielenia już od samego początku oznacza, że mogą stanowić podstawę podejmowania decyzji projektowych i biznesowych. Pozwala to również minimalizować błędy wynikające z faktu, że w tradycyjnym podejściu pewne informacje pojawiały się w projekcie dopiero wtedy, gdy zostały umieszczone na rysunkach w postaci opisów.

Etapowanie pracy wspomagane jest przez automatyczne generowanie dokumentacji z modelu już od wstępnej koncepcji, która jest uszczegółowiana wraz z postępem projektu. ARCHICAD dostarcza skuteczne narzędzia pozwalające na zarządzanie dokumentacją i automatyczne dostosowanie jej zawartości do etapu projektu. Wbudowany system zarządzania rewizjami i wersjami zapewnia łatwe utrzymanie porządku i spójności dokumentacji, np. w trakcie wprowadzania zmian w czasie budowy. System rewizji skutecznie eliminuje błędy wynikające z nieprawidłowego oznaczenia kolejnych wersji rysunków i wspomaga proces ich udostępniania na budowę.

Powstający w programie ARCHICAD model BIM jest podstawowym narzędziem komunikacji ze wszystkimi uczestnikami procesu inwestycyjnego nie tylko w zakresie koordynacji międzybranżowej, lecz także podczas prezentacji idei architektonicznej. Dostępne rozwiązania pozwalają na bieżąco udostępniać efekty pracy projektanta. Stosowany w tym celu format BIMx Hyper-model integruje dokumentację, możliwość eksplorowania modelu BIM oraz dostęp do wybranych informacji o elementach budynku na urządzeniach przenośnych lub w przeglądarce internetowej. BIMx Hyper-model jest wykorzystywany we wszystkich sytuacjach, gdzie konieczne jest połączenie szczegółowości informacji zawartej w rysunkach 2D oraz czytelności decyzji projektowych widocznych w widokach 3D.

W proces BIM zaangażowana jest znaczna ilość osób lub organizacji nie tylko o różnych aspiracjach i oczekiwaniach, lecz także zróżnicowanych pod względem potencjału finansowego, wiedzy technicznej czy możliwości adaptacji do nowych warunków. Ma to wpływ na sposób podejścia do wdrażania technologii BIM i wyboru rozwiązań do realizacji inwestycji.

Pracowanie projektowe, inwestorzy i konsultanci pracują w zróżnicowanym środowisku, które może zmieniać się w zależności od projektu. Tworzenie konkretnego, zamkniętego środowiska BIM może prowadzić do wykluczenia potencjalnie korzystnych dla całego przedsięwzięcia rozwiązań, a zróżnicowanie oprogramowania ma pozytywny wpływ na możliwości i zakres współpracy. Rozwiązania przyjęte w obszarze BIM uwzględniają ten aspekt, zapewniając wsparcie we wzajemnej wymianie informacji zgromadzonych w modelu BIM. Projektanci różnych branż mogą używać ulubionego oprogramowania, a jednocześnie skutecznie wymieniać modele i wzajemnie je koordynować. Wykorzystywane w tym celu standardy oparte o format IFC są od wielu lat sukcesywnie udoskonalane i dostosowywane do rozwoju metod modelowania i potrzeb procesów BIM. Jednocześnie mamy do czynienia z kontrolowanym adaptowaniem tych rozwiązań do nowych wersji programów, tak aby zapewnić zgodność wymiany modeli BIM w możliwie największym zakresie oprogramowania branżowego.

Zaimplementowanie w programie ARCHICAD najnowszych wersji standardu IFC pozwala na wymianę modeli ze wszystkimi istotnymi platformami projektowania, koordynacji i kontrolę realizacji inwestycji. BIM zakłada wykorzystanie ustandaryzowanych procesów związanych z tworzeniem modeli, wymiany informacji oraz przygotowaniem ich do eksportu niezależnie od zastosowanego oprogramowania. Prawidłowo opracowany model w każdym momencie jest gotowy do udostępnienia, a odpowiednie schematy i ustawienia eksportu mogą być zapisane i wielokrotnie wykorzystywane w translatorach IFC. Nawet dla początkujących użytkowników korzystanie z gotowych translatorów pozawala na łatwe zapisanie modelu w formacie IFC i rozpoczęcie współpracy międzybranżowej.

Program ARCHICAD, wykorzystując standardy i zasady współpracy Open BIM, stanowi skuteczną platformę integrującą wszystkie procesy projektowania w technologii BIM. Dostępne narzędzia umożliwiają efektywne gromadzenie, przetwarzanie i udostępnianie informacji o budynku. Zgodnie z przebiegiem projektu do elementów modelu dodawane są kolejne parametry wynikające z decyzji projektowych. Proces nasycania modelu różnorodnymi informacjami przedstawiany jest jako jedno z istotnych obciążeń związanych z początkowymi etapami pracy w BIM. Należy jednak zwrócić uwagę, że nie jest konieczne precyzowanie wszystkich parametrów modelu już na początku projektowania. Modelowanie BIM przebiega stopniowo, obiektowy sposób pracy powoduje, że większość parametrów jest gromadzonych niejako przy okazji, a w zorganizowanym środowisku pracowni projektowej wewnętrzne standardy, procedury i gotowe biblioteki umożliwiają pełną automatyzację wielu procesów, zwłaszcza jeżeli dotyczą powtarzalnych i znanych projektów. Parametry dodawane są wtedy zgodnie z gotowymi schematami lub wykorzystuje się gotowe obiekty, w których są one już wstępnie zdefiniowane.

Zgromadzone dane są przetwarzane bezpośrednio w modelu przy użyciu systemu właściwości elementów budowlanych. Integruje on wszystkie parametry elementów budynku przez możliwość definiowania relacji i generowanie powiązanych z modelem zestawień interaktywnych. Wartości parametrów mogą być eksportowane, przetwarzane, a następnie importowane i aktualizowane w elementach modelu. Właściwości są przekazywane w modelu IFC i mogą być analizowane w zewnętrznych programach, wykorzystywane przez projektantów branżowych lub stanowić bazę do przedmiarów i kosztorysów powiązanych z modelem.

***

Zmiany w sposobie realizacji inwestycji mają wpływ na rolę architekta, jego aspiracje, sposób kształcenia, dochodzenie do pozycji zawodowej oraz jakość powstającej architektury. Wdrożenie technologii BIM, tak jak każda inwestycja, powinna podlegać indywidualnym analizom i być ściśle związana z celami, dla jakich ma zostać zastosowana. Dobór odpowiednich narzędzi pozwala wykorzystać nowe możliwości i skutecznie koordynować cały proces projektowania i realizacji inwestycji.