Projekt BIM tworzony w programie ARCHICAD, w kolejnych etapach pracy jest stopniowo nasycany informacjami. Są one wykorzystywane w analizach związanych z podejmowaniem decyzji przez projektantów i innych uczestników procesu realizacji inwestycji np. w trakcie jej realizacji (BIM 4D i 5D).
Informacje gromadzone w modelu mogą pochodzić z wielu różnych źródeł:
- Decyzji projektowych i wynikających z nich wielkości i parametrów geometrycznych elementów budynku np. długość i wysokość ściany.
- Parametrów konfiguracyjnych związanych z definicją elementów budynku – np. kierunek otwierania drzwi.
- Parametrów identyfikacyjnych elementów np. ID drzwi.
- Specyficznych cech zdefiniowanych w strukturze Właściwości elementów budynku.
- Klasyfikacji elementów budynku lub powierzchni pomieszczeń.
- Parametrów zaimportowanych razem z zewnętrznymi modelami innych branż np. jako parametry IFC.
Rozpoczynając pracę z zestawieniami należy zapoznać się z dostępnymi informacjami na temat parametrów i wielkości elementów budynku. Pełna lista dostępna jest w pomocy programu ARCHICAD w zakładce Parametry elementów (Rys. nr 1)
Wszystkie te informacje mogą być w różnorodny sposób wykorzystane w trakcie pracy nad projektem np.:
- jako kryteria wyszukiwania
- jako wartości etykiet i opisów w dokumentacji
- w systemie Właściwości jako elementy wyrażeń do wyliczania innych Właściwości
- w zestawieniach interaktywnych
W codziennej pracy nad projektem szczególnie istotne jest opanowanie i wykorzystanie zestawień interaktywnych.
Zestawienia w programie ARCHICAD to nie tylko narzędzie do uzyskiwania rzetelnych informacji o elementach modelu 3D, ale również skuteczne narzędzie do wyszukiwania różnego rodzaju błędów.
W zależności od typu zestawienia możliwe są różne poziomy zagłębienia się w dostępne informacje i parametry elementów budynku:
- Zestawienia elementów pozwalają na wykonywanie zestawień zawierających wszystkie informacje geometryczne, parametry i właściwości elementów. O systemie właściwości przeczytasz więcej w artykule „Właściwości elementów budynku”
- Zestawienia komponentów umożliwiają wykonanie szczegółowych zestawień informacji o wielkościach i parametrach komponentów wchodzących w skład elementów budynku, czyli np. grubościach warstw materiałów lub listy tych materiałów w celu zrobienia specyfikacji struktur warstwowych do projektu.
- Zestawienia rodzajów wykończeń umożliwiają uszczegółowienie zestawienia o informacje na temat wykończeń elementów budynku.
Zagadnienia związane z tworzeniem nowego zestawienia przedstawione zostanie na prostym przykładzie zestawienia powierzchni pomieszczeń w budynku wielorodzinnym.
W przykładzie wykorzystamy podstawowe parametry strefy (Rys. nr 2):
- kondygnację, do której jest przypisana, czyli Nazwę kondygnacji macierzystej,
- ID elementu, w którym zapisany został numer lokalu mieszkalnego,
- numer strefy – wykorzystany do zapisania kolejnego numeru pomieszczenia w mieszkaniu,
- powierzchnię – powierzchnię strefy zgodną z jej obrysem
W przypadku stref należy zwrócić uwagę na różnice w wartościach i sposobie obliczania powierzchni w parametrach Powierzchnia i Obliczona powierzchnia, w którym uwzględnione są między innymi odliczenia powierzchni w zależności od wysokości strefy np. na poddaszu.
Opis okna schematu zestawienia i kolejne kroki w definicji nowego zestawienia zostały przedstawione na poniższym rysunku (Rys. nr 3):
- Lista zdefiniowanych zestawień z możliwością ich importu i eksportu.
- Kryteria wyboru elementów do zestawień – w tym przypadku wybieramy zgodnie z typem elementu – strefy.
- Lista parametrów i właściwości, które mogą być wykorzystane w uszczegóławianiu kryteriów.
- Lista pól – kolumn zestawienia. Pola w kolorze niebieskim umożliwiają zmianę wartości parametrów elementów modelu bezpośrednio w zestawieniu, czyli np. zmianę nazwy pomieszczenia.
- Dodaj pola – umożliwia wybieranie parametrów z listy parametrów dostępnych dla elementów, które są zestawiane. W zestawieniach można również wykorzystać wszystkie parametry wykorzystywane w skryptach GDL (w przypadku obiektów) lub wartości parametrów IFC np. z zaimportowanego modelu branżowego.
- W polach zestawienia można ustawić sposób sortowania (strzałka), włączyć sumowanie wartości (Σ) lub zliczanie ilości (Σ1). Włączenie symbolu flagi umożliwia dodanie sum pośrednich w zestawieniu.
Poszczególne obszary zestawienia mogą być formatowane przy pomocy następujących opcji (Rys. nr 4):
- Nazwy pól zdefiniowanych w schemacie mogą być zmienione na dowolne poprzez ręczną edycję tekstu w komórce nagłówka.
- Zmiana wymiarów komórek zestawienia, wierszy i kolumn, z możliwością dopasowania do zawartości.
- Formatowanie poszczególnych pozycji np. nagłówków lub listy wartości.
- Złącz identyczne elementy – pozycje zestawienia mające te same wartości są łączone w jedną a odpowiadające im wartości takie jak np. powierzchnia pomieszczenia są sumowane.
- Pokaż tytuł – powtarzające się wartości w wybranej ilości kolumn po lewej stronie mogą być połączone w jeden tytuł.
- Elementy związane z wybraną pozycją w zestawieniu mogą być zaznaczone na rzucie lub w modelu 3D.
Utworzone zestawienie może być zapisane do wybranych formatów np. Excela lub pdf poleceniem w menu Plik > Zachowaj jako …
Szczegółowe zasady definiowania i wykorzystania zestawień opisane są w pomocy programu ARCHICAD. Zakres i zawartość poszczególnych zestawień będą z reguły opisywały wymagania zamawiającego (EIR) a BIM manager sprecyzuje je w planie realizacji BIM (BEP).